یا هو
درین پست قصد دارم خاطره ای رو از کلاس استاد موحدیان بزرگوار نقل کنم. خالی از لطف نیست ، شاید خالی از حکمت هم نباشد.
البته نقل قول ها قریب به مضمون هست، یعنی اون چیزی که الان در ذهنم هست رو نقل می کنم . ممکنه که ذهن من این مفاهیم رو بخوبی یاد نگرفته باشه و در نتیجه شاید کم و کاستی داشته باشه. این کم و کاست ناشی از ذهنه منه، یعنی ممکنه که من ، اشتباه کنم ، نه استادم !
اولین برخوردی که با استاد موحدیان داشتم ، کلاس فیزیک مدرن بود. ایشون خطاب به بچه ها فرمودند : " کار ما در فیزیک چیست ؟"
منی که 3 ترم فیزیک گذرونده بودم ، تا اون روز نه به ذهن خودم این سوال اساسی رسیده بود ، نه حتی کسه دیگه ای این رو مطرح کرده بود!
همینجوری که همه ماتشون برده بود ، استاد فرمودند (قریب به این مضمون) :
"
ما در فیزیک پدیده های رو که چه بصورت طبیعی یا در آزمایشگاه بطور مصنوعی
مشاهده میشن رو مورد مطالعه قرار میدیم و قوانین حاکم بر اونها رو با
استفاده از ابزار ریاضی فرمول بندی می کنیم طوری که با فیزیک اون همخوانی
داشته باشه. دست آخر اینکه بر مبنای این قوانینی که تدوین کردیم ، آینده را آن چنان که هست پیش بینی میکنیم ، نه آن چنان که آرزو می کنیم !"
کلاس کلا غرق شده بود ، دوباره استاد سوالی پرسیدن : " قانون اول نیوتن رو کی میتونه بگه ؟ "
جواب
این سوال رو ما ، ترم اول در درس فیزیک پایه یک یا حتی قبل تر در
دبیرستان شنیده بودیم و بلد بودیم. یعنی فکر میکردیم بلدیم ...
من که کلا جا خورده بودم ، حرف نمی تونستم بزنم ، چند نفری از بچه ها دست و پا شکسته هر کی یه چیزی گفت...
یکی از بچه ها آخر کار همه ی تعریف ها رو یه کاسه کرد و گفت :
"اگه به یه جسمی نیرو بدیم شروع به حرکت میکنه و اگه هیچ نیرویی ندیم یا ساکنه یا به حرکت خودش ادامه میده"
استاد یه نگاهی به همه ی ما انداختن و با همون لبخند زیبای همیشگی دوباره سوال کردن :
"نیرو چیه ؟"
در وضعیتی که همه پنچر کرده بودن ، استاد فرمودند :
"
ما در فیزیک با کلمات بازی نمی کنیم ، کلمات در فیزیک جامع و مانع اند ،
تو نه میتونی چیزی رو از یه تعریف کم کنی ، نه چیزی رو بهش اضافه کنی و
اینکه وقتی داری یه چیزی رو تعریف میکنی ، نمیوتونی توی دل اون تعریف کلمه
ای رو بیاری که قبلا تعریفش نکردی ! شما در تعریف قانون اول میگین نیرو در
صورتی که نیرو هنوز تعریف نشده ! "
دوباره استاد فرمودند :
" خوب گوش کن ببین چی داریم میگیم "
"
اگر در یک فضای لایتناهی ، بجز یک ذره هیچ چیز دیگری نباشد، آنگاه یک
چارچوب مرجع وجود دارد، که این ذره ، در آن چارچوب ساکن است. این چارچوب
را چارچوب مرجع لخت می نامیم. بدیهی است که چارچوب های مرجع لخت با سرعت ثابت نسبت به هم حرکت میکنند !"
یکی از بهترین اوقات زندگیم زمانی بود که سر کلاس استاد موحدیان بودم ، کلاس استاد موحدیان کلاسی بود که اثرات نسبیتی گذر زمان رو کاملا حس میکردی ، هنوز هیچی نشده ، استاد به ساعتشون نگاه میکردن و میفرمودن :
" من دو دقیقه دیگه وقت دارم !!!"
برای تمام اساتیدم ، مخصوصا استاد موحدیان بزرگوار آرزوی سلامتی و خوشی رو دارم.